GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 1998

Het gebied van de Hongaarse Republiek is ingedeeld in de hoofdstad, provincies, steden en gemeenten. De stemgerechtigden van een gemeente, een stad, de hoofdstad en zijn deelgemeenten evenals die van een provincie hebben het recht op plaatselijk zelfbestuur, wat niets anders betekent dan het democratisch afhandelen van de openbare zaken van de desbetreffende gemeente van de stemgerechtigden, het uitvoeren van de algemene macht in het belang van de bevolking. De kiesgerechtigden besturen de plaatselijke gemeenten via de door hun gekozen gemeenteraad dan wel via een plaatselijk referendum. 

De in de Hongaarse Republiek levende nationale en etnische minderheden zijn een deel van de samenleving, die onder andere het recht hebben om plaatselijke en landelijke zelfstandige bestuursorganen voor minderheden op te richten. 

Volgens de Grondwet van de Hongaarse Republiek dient men om de vier jaar in de maand oktober de gemeenteraads- en de burgemeestersverkiezingen te houden. De datum van de verkiezing wordt door de president van de republiek bepaald. 

Het doel van de gemeenteraadsverkiezingen is het tot stand komen van nieuwe raden in de gemeenten, hoofdstad en provincies van het land en het verkiezen van de plaatselijke zelfstandige bestuursorganen voor minderheden. 

De gemeenteraadsverkiezingen wordt gehouden in één ronde, waarbij deze, aangepast aan de opbouw van de gemeente van het land, per type gemeente uit andere elementen is opgebouwd. 

De verkiezing van de plaatselijke gemeenteraadsleden 

a) In gemeenten met 10 000 inwoners of minder kiezen de kiesgerechtigden van de gemeente de plaatselijke gemeenteraadsleden via een zogenaamde kleine lijst. Bij de stemming staan alle namen van de kandidaten in alfabetische volgorde op het stembiljet, en mag de kiesgerechtigde stemmen op maximaal zoveel kandidaten als het aantal vertegenwoordigers dat in de gemeente gekozen mag worden (ook dan is de stem geldig, als de stemgerechtigde op minder kandidaten stemt!). Het aantal te kiezen vertegenwoordigers staat vermeld op het stembiljet. 

De gekozen vertegenwoordigers zijn de kandidaten die de meeste stemmen hebben gekregen. Als er tijdens het verdelen van de mandaten niet alle mandaten kunnen worden verdeeld vanwege het staken van de stemmen, wordt het mandaat via loting aan de kandidaten gegeven. Als er minder vertegenwoordigers worden gekozen als het aantal te verkiezen aantal vertegenwoordigers, dient men voor de niet opgevulde plaatsen tussentijdse verkiezingen uit te schrijven. 

b) In gemeenten met meer dan 10 000 inwoners en in de districten van de hoofdstad kiezen de stemgerechtigden van de gemeente de plaatselijke gemeenteraadsleden via een gemengd kiessysteem. Dit betekent dat de mandaten voor 60% in stemdistricten en 40 % over een compensatie-lijst wordt verdeeld. 

Het gebied van de gemeente wordt in een door de wet bepaald aantal stemdistricten verdeeld. In elke stemdistrict kan één vertegenwoordiger gekozen worden. De kandidaat die de meeste stemmen krijgt, verwerft het mandaat. Bij het staken van de stemmen is de verkiezing ongeldig, en dient men tussentijdse verkiezingen te houden. 

De organisaties van kandidaatstelling kunnen op basis van de in de stemdistricten ontstane reststemmen komen aan een mandaat via de compensatie-lijst. De organisatie van kandidaatstelling die in minimaal één vierde van de stemdistricten een kandidaat presenteert, kan een compensatie-lijst opstellen. 

De verkiezing van de burgemeester

De burgemeester wordt in elke gemeente gekozen via het meerderheidsbeginsel, dat betekent dat de kandidaat die de meeste stemmen kreeg de burgemeester wordt. Bij het staken van de stemmen is de verkiezing ongeldig en dient men tussentijdse verkiezingen te houden. De stemgerechtigde mag op één burgemeesterskandidaat stemmen. 

De verkiezing van de leden van de provinciale raden 

De verkiezing van de provinciale raden geschiedt in twee stemdistricten. Bij het ene stemdistrict horen de gemeenten met 10 000 inwoners of minder, bij de ander horen de gemeenten met meer dan 10 000 inwoners. De stemgerechtigden van de steden met provinciale rechten – aangezien de rechtspositie van hun gemeente gelijk is aan die van de provincie – nemen geen deel aan de verkiezing van de leden van de provinciale raden. Het via de provincielijst te behalen aantal mandaten wordt, afhankelijk van het aantal inwoners van de provincie, met betrekking tot beide stemdistricten door de wet bepaald. 

De kiesgerechtigde kan zijn stem uitbrengen op een lijst.

De lijst, die niet meer dan 4% van het totaal aantal uitgebrachte stemmen in de stemdistricten heeft behaald, neemt geen deel aan de verdeling van de mandaten. 

De verkiezing van de gemeenteraadsleden van de hoofdstad 

De stemgerechtigden van Boedapest kiezen de 66 leden tellende gemeenteraad van de hoofdstad via een lijst. De kiesgerechtigde kan zijn stem uitbrengen op een lijst. 

De lijst, die niet meer dan 4% van het totaal aantal uitgebrachte stemmen in de stemdistricten heeft behaald, kan niet deel nemen aan het verdelen van de mandaten. 

De kandidaatstelling en verkiezing van de burgemeester van de hoofdstad

De burgemeester van de hoofdstad wordt in de hoofdstad gekozen via het meerderheidsbeginsel, dat betekent dat de kandidaat die de meeste stemmen kreeg, de burgemeester van de hoofdstad wordt. Bij het staken van de stemmen is de verkiezing ongeldig en dient men tussentijdse verkiezingen te houden. 

De verkiezing van het zelfstandig bestuursorgaan voor nationale en etnische minderheden 

Het plaatselijke zelfstandige bestuursorgaan voor nationale en etnische minderheden kan naast twee andere manieren ook direct gevormd worden, namelijk wanneer de kiesgerechtigden deze via verkiezingen tot stand brengen. De verkiezing van het plaatselijke zelfstandige bestuursorgaan voor minderheden, die alleen in de gemeenten wordt georganiseerd waar men het initiatief hiertoe neemt, wordt gehouden op de dag van de algemene plaatselijke gemeenteraads- en burgemeestersverkiezingen. De – aan de verkiezing - bijkomende voordelen verzekeren ook de deelname van de nationale en etnische minderheden in de vorming van het plaatselijke openbare leven.

Opkomstpercentages in 1994 en in 1998

Verdeling van de mandaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1998